Wsparcie prawne dla przedsiębiorców

Home > Informacje z WIPH > Wsparcie prawne dla przedsiębiorców
Informacje z WIPH0

Stan epidemii i jej następstwa to dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość gospodarcza i prawna dla wszystkich przedsiębiorców. Wielkopolska Izba Przemysłowo-Handlowa, we współpracy z kancelariami prawnymi zrzeszonymi w Izbie, uruchamia program bezpłatnego wsparcia prawnego dla swoich członków. W ramach programu, każdy członek Izby otrzymać może fachową informację prawną odnośnie istniejących regulacji i instrumentów prawnych pozwalających dostosować się do nowych realiów rynkowych. Konsultacja dotyczyć może m.in.:

– kwestii związanych z systemem wsparcia uruchomionym przez państwo, w ramach tzw. tarcz antykryzysowych i finansowej,

– zakazów, ograniczeń i zaleceń obowiązujących na terenie kraju,

– ogólnych regulacji prawnych, których zastosowanie jest pośrednim skutkiem stanu epidemii.

Uzyskanie informacji prawnej możliwe jest poprzez bezpośredni kontakt z przedstawicielami kancelarii wskazanych poniżej:

  • adw. Rafał Kaszyński, mail: r.kaszynski@kladwokaci.pl, Kaszyński Lewandowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp.p.

  • r. pr. Artur Meissner, mail: a.meissner@mkparnter.com.pl, Meissner Kozioł Kaczmarek & Partner sp. k.

  • r. pr. Bogdan Fijałkowski, mail: office@fijalkowski.com.pl, Kancelaria Prawna Bogdan Fijałkowski

  • adw. Jerzy Celichowski, mail: jcelichowski@kancelaria-csp.pl, Celichowscy Służewska-Woźnicka spółka partnerska Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych

    Poniżej będziemy sukcesywnie umieszczać wybrane pytania przesłane przez przedsiębiorców oraz odpowiedzi udzielone przez kancelarie prawne. Ufamy, że już na tym etapie będziemy mogli Państwu pomóc.

    Jakie są zasady przeprowadzania zgromadzeń wspólników w czasie epidemii Covid-19 (stan na dzień 16 czerwca 2020 rok)?

    Odpowiedź (Celichowscy Służewska-Woźnicka Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych):

    Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii z dnia 29 maja 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 964) zmodyfikowano ograniczenia organizowania spotkań na tle epidemii Covid-19 – postanowiono ograniczyć spotkania i zebrania, poza takimi, na których uczestniczy maksymalnie 150 osób. Oznacza to, iż obecnie dozwolone jest organizowanie zgromadzeń wspólników w tradycyjny sposób, o ile liczba uczestników nie przekracza 150 osób. Należy jednak pamiętać o wymogach i zaleceniach epidemiologiczno-sanitarnych, które dostępne są na rządowej stronie https://www.gov.pl.

    W ramach „tarczy antykryzysowej” przedłużono o 3 miesiące terminy na sporządzenie i zatwierdzenie sprawozdań finansowych. Wprowadzono również zmiany w ustawie kodeks spółek handlowych w celu upowszechnienia możliwości udziału w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Rada nadzorcza, zaś w jej braku wspólnicy, określić muszą w formie regulaminu szczegółowe zasady udziału w takim zgromadzeniu.

    Warto pamiętać o tym, że zgromadzenie wspólników co do zasady odbyć się musi w siedzibie spółki – na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wobec powyższego, przewodniczący zgromadzenia i protokolant powinni być fizycznie w siedzibie spółki w celu przeprowadzenia zgromadzenia wspólników przy użyciu środków komunikacji elektronicznej – muszą oni m.in. podpisać protokół z przeprowadzonego zgromadzenia.

    Moje przedsiębiorstwo znalazło się w kłopotach finansowych. Co zrobić, aby uchronić je przed upadłością?

    Odpowiedź (Kancelaria Kaszyński Lewandowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp. p.):

Postępowanie upadłościowe dla przedsiębiorcy jest ostatecznością, której można uniknąć korzystając z innych, przewidzianych przepisami metod poprawy sytuacji finansowej firmy.

W pierwszej kolejności należy pamiętać jednak o ustawowych przesłankach i terminie, w których konieczne jest złożenie wniosku o upadłość, bowiem nawet podejmując inne działania należy pamiętać, aby tego terminu nie przekroczyć. Co do zasady jest to 30 dni od powstania stanu niewypłacalności (wyjątkiem jest sytuacja, gdy niewypłacalność powstała z przyczyny COVID-19 w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, wówczas przepisy tarczy antykryzysowej 2.0 przewidują odrębne regulacje).

Alternatywą dla upadłości jest postępowanie restrukturyzacyjne, którego przeprowadzenie niejednokrotnie pozwala na wyjście z kłopotów bez konieczności ogłaszania upadłości. Postępowanie takie można wszcząć zarówno wówczas, gdy przedsiębiorca jest zagrożony niewypłacalnością, jak i wtedy, gdy stan też już osiągnął. Należy jednak pamiętać, że w sytuacji, gdy przedsiębiorca jest już niewypłacalny, złożenie wniosku o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego nie powoduje co do zasady przerwania biegu terminu do złożenia wniosku o upadłość. W takim przypadku najlepszym rozwiązaniem jest złożenie zarówno wniosku o restrukturyzację jak i upadłość, wówczas ten pierwszy ma pierwszeństwo rozpatrzenia, a gdyby z jakichś względów postępowanie restrukturyzacyjne nie zostało wszczęte, termin do złożenia wniosku o upadłość zostanie zachowany.

Obecnie ustawodawca z uwagi na trwającą epidemię wprowadził nowy rodzaj tego postępowania, który dla przedsiębiorców może okazać się jeszcze bardziej atrakcyjny. Przedsiębiorca, który boryka się z trudnościami finansowymi, może skorzystać z nowych możliwości wprowadzonych w tarczy antykryzysowej 4.0. Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne, o którym tu mowa, zostało jednak ograniczone czasowo, przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z niego jedynie do końca czerwca 2021 roku. Samo postępowanie zostało istotnie uproszczone, a okres jego trwania będzie niewątpliwie krótszy, bowiem większość czynności odbywać się będzie poza sądem przy udziale doradców restrukturyzacyjnych.

W celu przeprowadzenia restrukturyzacji zadłużenia w tym postępowaniu należy udać się do licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego oraz zawrzeć z nim umowę cywilnoprawną. Wybrany doradca będzie pełnił funkcję nadzorcy układu, pomoże przedsiębiorcy opracować propozycje porozumienia z wierzycielami, jak również przygotować spis wierzycieli. Po przygotowaniu stosownych dokumentów nastąpi publikacja obwieszczenia o otwarciu postępowania w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Co niezwykle istotne z dniem dokonania obwieszczenia w MSiG, aż do czasu zakończenia całego postępowania, co do zasady ulegają zawieszeniu trwające postępowania egzekucyjne, a wszczęcie nowych postępowań egzekucyjnych jest niedopuszczalne.

Przebieg postępowania.

Po opracowaniu propozycji układowych z pomocą doradcy restrukturyzacyjnego, poddaje się je pod głosowanie na zgromadzeniu wierzycieli. Zgromadzenie wierzycieli może odbyć się z wykorzystaniem elektronicznych środków komunikacji, co tym bardziej ułatwia cały proces. Propozycje układowe, które zostały przyjęte przez wierzycieli zostaną następnie przekazane do sądu, który wyda stosowne postanowienie o zatwierdzeniu układu bądź o odmowie jego zatwierdzenia.

Co warte podkreślenia, czas na przygotowanie propozycji układowych i poddanie ich pod głosowanie wierzycieli jest ograniczony do 4 miesięcy od momentu obwieszczenia w MSiG. Po tym czasie, jeżeli do sądu nie wpłynie wniosek o zatwierdzenie układu, postępowanie zostaje umorzone, a jego ponowne wszczęcie w tym trybie jest niemożliwe.

Podsumowując uproszczone postepowanie restrukturyzacyjne ma szanse stać się skutecznym narzędziem dla przedsiębiorców, którzy borykają się z utratą płynności finansowej. Przerzucenie większości czynności na doradców restrukturyzacyjnych niewątpliwie przyśpieszy procedowanie, a ochrona przed egzekucją pozwoli przedsiębiorcy na powrót do normalnego funkcjonowania.

Jak skutecznie i szybko odzyskać spóźnione płatności od kontrahentów?

Odpowiedź (Kancelaria Kaszyński Lewandowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp. p.):

Odpowiedź na to pytanie należy poprzedzić wstępną analizą w zakresie tego, czy chodzi o naszego stałego kontrahenta, lub takiego, co do którego zależy nam na utrzymaniu dobrej relacji biznesowej, czy też zaległa płatność dotyczy podmiotu, w zakresie którego nie mamy obaw przed wejściem na oficjalną drogę windykacyjną.

W pierwszym przypadku najskuteczniejszą formą będzie spotkanie z organem zarządzającym kontrahenta i uzgodnienie dogodnej dla obu stron formy spłaty należności. W tym przypadku nie możemy jednak zapominać o zabezpieczeniu interesu swojej firmy. Możemy starać się wyjść naprzeciw kontrahentowi i poczynić pewne ustępstwa celem zachowania trwałości relacji biznesowych, jednakże nie może się to odbyć ze szkodą dla naszego przedsiębiorstwa. Warto zatem solidnie przygotować się do spotkania poprzez przygotowanie dokładnego wyliczenia należności wraz z odsetkami od zaległej wierzytelności oraz innymi kosztami. Należy pamiętać o tym, że w przypadku stosunków między przedsiębiorcami stopa odsetek jest wyższa niż wynikająca z przepisów ogólnych. Są to odsetki od transakcji handlowych, których wysokość regulują stosowne przepisy ustawy (nawet, jeśli strony w umowie ustaliły niższe odsetki, należą się te od transakcji handlowych). Nadto, zgodnie z przepisami od każdej zaległej faktury możemy doliczyć zryczałtowane koszty windykacji w wysokości od 40 do 100 euro w zależności od wysokości świadczenia lub uzasadnione, poniesione koszty odzyskiwania należności przewyższające te kwoty. Przy wydłużonych ponad 30 dni terminach zapłaty, zgodnie z obowiązującymi przedsiębiorców przepisami, można również w niektórych sytuacjach żądać odsetek za okres sprzed wymagalności roszczenia (nie dotyczy to dużych przedsiębiorców). Często możliwość naliczenia dodatkowych kosztów przewiduje również zawarta przez strony umowa, której treść należy sobie przypomnieć przed spotkaniem. Należy o tych możliwościach pamiętać, gdyż koszty te mogą być bazą do poczynienia ustępstw w negocjacjach nie uszczuplając należności głównej, na zapłacie której najbardziej nam zależy.

Aby zabezpieczyć interes swojego przedsiębiorstwa warto również wynegocjować podpisanie przez dłużnika dokumentu, w którym uzna on swój dług. Może to być faktura lub nota obciążeniowa z wyraźną informacją o tym, że dłużnik akceptuje należność lub też przygotowane wcześniej uznanie długu. Dokumenty takie mogą później przyczynić się do znacznego przyspieszenia rozpatrzenia sporu sądowego, gdyż są podstawą do wydania nakazu w postępowaniu nakazowym, a ten stanowić może, bez żmudnego procesu, podstawę do egzekwowania należności przez komornika. Wola podpisania takiego dokumentu przez kontrahenta niewątpliwie będzie również podstawą do zaufania mu, że ma zamiar roszczenie zaspokoić w deklarowanym terminie.

W sytuacji, gdy tej procedury z jakichś względów nie można zastosować, pozostaje nam formalna droga do odzyskania należnych nam środków. W tym celu warto skorzystać z pomocy specjalisty – adwokata lub radcy prawnego, który wystosuje do dłużnika stosowne wezwanie, poprowadzi negocjacje lub będzie nas reprezentował przed sądem. Podstawowym problemem tej formalnej procedury jest jednak czas jej trwania. Sprawy gospodarcze w sądach są rozpatrywane latami, a terminy kolejnych rozpraw wyznaczane po bardzo długich odstępach czasu. Warto zatem zawczasu zadbać o to, aby procedurę tę przyspieszyć. Istnieje bowiem wiele narzędzi pozwalających uniknąć wieloletniego procesu. Pierwszym z nich jest profesjonalnie skonstruowana umowa i jej zawarcie w formie pisemnej. Już bowiem ten dokument wraz z innymi wymienionymi w przepisach może stanowić w wielu przypadkach podstawę do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, o którym mowa powyżej. Dobrą praktyką jest również zawarcie w umowie zapisu na sąd polubowny, który w wielu przypadkach pozwala na zawarcie ugody lub wydanie wyroku bez konieczności kierowania sprawy do sądu powszechnego.  Należy pamiętać o tym, że wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta po ich uznaniu przez sąd albo po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu. Postępowania przed sądami polubownymi są natomiast znacznie szybsze, ich rozpatrzenie natomiast następuje przez osoby kompetentne, posiadające wysokie kwalifikacje, częstokroć wykształcenie prawnicze i doświadczenie w zakresie spraw sądowych. Uznać je zatem należy za bardzo rozsądną alternatywę procesu sądowego, która w wielu przypadkach pozwoli przedsiębiorcy zaoszczędzić czas i odzyskać należności bez zbędnej zwłoki.

Jakie uprawnienia posiadam jako pracodawca, który doświadczył utraty płynności finansowej spowodowanej pandemią?

Odpowiedź (Kancelaria Kaszyński Lewandowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp. p.):

Przedsiębiorcy będący pracodawcami, którzy borykają się z przejściowymi trudnościami finansowymi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemiologicznego mogą korzystać z wielu uprawnień jakie daje im ustawa z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych i wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa COVID-19).

Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się zachorowaniom, pracodawcy mają możliwość polecenia pracownikowi wykonywania tzw. pracy zdalnej. Forma wydania polecenia pracownikowi nie została sprecyzowana w ustawie, zatem można jej dokonać zarówno na piśmie, jak i przy użyciu poczty elektronicznej, a nawet przez telefon. Pracodawca powinien jednak zweryfikować, czy dany pracownik ma możliwości techniczne i lokalowe do wykonywania pracy w tej formie i czy sam rodzaj pracy na to pozwala. Pracodawca musi zorganizować środki i materiały potrzebne do wykonywania pracy zdalnej. Pracodawca może również zobowiązać pracownika do prowadzenia ewidencji wykonywanych czynności, uwzględniający opis tych czynności, datę oraz czas ich wykonania. Pracodawca ma również możliwość skierowania pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy, bez konieczności uzyskania jego zgody, w terminie przez siebie wskazanym i w wymiarze do 30 dni, pomijając plany urlopowe. Pracownik ma wówczas obowiązek taki urlop wykorzystać.

Wprowadzone ostatnio zmiany w ustawie COVID-19 dają również możliwość pracodawcom, u których funkcjonują Zakładowe Fundusze Świadczeń Socjalnych i którzy są zobowiązani do wypłaty świadczeń urlopowych, zawieszenie tych wypłat albo zawieszenie tworzenia i funkcjonowania funduszu. Ustawa wprowadziła również ograniczenie wysokości świadczeń wypłacanych pracownikom w przypadku rozwiązania umowy o pracę, tzw. odprawy, do dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, co w 2020 roku daje kwotę 26.000 zł. Jednak z tych rozwiązań pracodawcy mogą skorzystać tylko po spełnieniu określonych w ustawie warunków: spadku obrotów gospodarczych (jest to spadek obrotów o co najmniej 15% obliczony z dwóch kolejnych miesięcy w okresie po 31 grudnia 2019 r. lub spadek obrotów o co najmniej 25% obliczony z jednego miesiąca w tym samym okresie)  lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń (stanowi to zwiększenie ilorazu kosztów wynagrodzeń pracowników z uwzględnieniem składek na ubezpieczenie społeczne oraz przychodów ze sprzedaży towarów i usług z jednego miesiąca przypadającego po 1 marca 2020 r.).

Od momentu wprowadzenia przepisów pierwszej tarczy antykryzysowej pracodawcy, którzy ubiegali się o dofinansowanie części kosztów wynagrodzenia  pracowników mogli obniżyć czas pracy lub zastosować przestój ekonomiczny, czyli okres w którym pracownik nie wykonuje pracy, ale pozostaje w gotowości do jej wykonywania. Ostatnia nowelizacja ustawy COVID-19 umożliwiła wprowadzenie tych rozwiązań również przez pracodawców, którzy nie korzystali z dofinansowań do wynagrodzeń pracowników. Dotyczy to jednak tylko pracodawców, u których wystąpił spadek przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w następstwie wystąpienia COVID-19, co w konsekwencji doprowadziło do istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń. Wymiar czasu pracy może wówczas zostać obniżony o maksymalnie 20%, ale nie więcej niż do połowy etatu, przy czym wynagrodzenie danego pracownika nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, uwzględniając wymiar czasu pracy. Natomiast w sytuacji wprowadzenia przestoju ekonomicznego pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone o nie więcej niż 50% i nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, uwzględniając wymiar czasu pracy danego pracownika. Z tych rozwiązań pracodawcy będą mogli skorzystać maksymalnie przez okres 6 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym spełnione zostały ustawowe przesłanki. Podkreślenia wymaga, że wprowadzenie tych zmian przewiduje obowiązek porozumienia się pracodawcy ze związkami zawodowymi lub reprezentacją pracowników.

Pracodawcy będą mogli również skorzystać z możliwości jednostronnego wypowiedzenia umów o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy oraz umów cywilnoprawnych, w tym umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług lub umowy agencyjnej. Tym samym spowoduje to wygaśnięcie obowiązku pracodawcy do wypłaty odszkodowania byłemu pracownikowi powstrzymującemu się od działalności konkurencyjnej.

Należy również przypomnieć o obowiązku wprowadzenia przez pracodawców pracowniczych planów kapitałowych. Znowelizowana ustawa COVID-19 wydłużyła terminy dla pracodawców, którzy na dzień 30 czerwca 2019 roku zatrudniali co najmniej 50 osób oraz na dzień 31 grudnia 2019 roku zatrudniali co najmniej 20 osób. Aktualny termin na zawarcie umowy o zarządzenie PPK przez tych pracodawców upływa w dniu 27 października 2020 roku, natomiast czas na zawarcie umów o prowadzenie PPK upływa w dniu 10 listopada 2020 roku. Dla pozostałych podmiotów termin na zawarcie umowy o zarządzanie PPK upływa w dniu 23 kwietnia 2021 roku, natomiast termin na zawarcie umów w imieniu pracowników upływa w dniu 10 maja 2021 roku.